Je hebt je voorgenomen om vaker te ontspannen, gezonder te eten, af te vallen, meer naar de sportschool te gaan of eindelijk nee te zeggen tegen die extra taken op je werk. Maar telkens verval je weer in je oude gewoontes. Hoe kan dat toch? Waarom is het zo moeilijk om patronen te doorbreken, zelfs als je weet dat ze niet goed voor je zijn?
De kracht van gewoontes en het brein
Oude patronen doorbreken is moeilijk omdat je brein houdt van voorspelbaarheid en efficiëntie. Gewoontes worden gevormd door herhaling en worden uiteindelijk een soort ‘automatische piloot’. Dit bespaart energie en zorgt ervoor dat je niet steeds bewuste keuzes hoeft te maken. Maar dit betekent ook dat verandering moeite kost: je brein moet een nieuwe route aanleggen en dat voelt in het begin onnatuurlijk en lastig.
Waarom verandering vaak mislukt
Veel mensen maken de fout om te grote of te vage doelen te stellen. Dan zeggen ze tegen zichzelf: “Ik moet minder stressen” of “Ik ga gezonder leven.” Dit zijn doelen zonder concrete stappen, waardoor je niet goed weet waar te beginnen. Daarnaast spelen diepgewortelde overtuigingen een grote rol. Als je bijvoorbeeld gelooft dat je altijd voor anderen moet zorgen of dat je pas goed genoeg bent als alles perfect is, dan saboteer je onbewust je eigen verandering. Misschien voel je dat je alleen waardevol bent als je alles goed doet, of dat nee zeggen betekent dat je anderen teleurstelt. Het kan ook zijn dat je jezelf wijsmaakt dat je sterk moet zijn en alles zelf moet kunnen oplossen, of dat je pas aan jezelf toekomt als iedereen om je heen tevreden is. Deze overtuigingen zitten diep geworteld en kunnen ervoor zorgen dat je, ondanks je goede intenties, blijft vasthouden aan patronen die je eigenlijk wilt doorbreken.
Hoe kun je wél je patronen doorbreken?
Gelukkig is het wél mogelijk om patronen te veranderen. Hier zijn enkele praktische tips:
1. Maak het klein en concreet
Verandering lukt beter als je het behapbaar maakt. In plaats van “ik ga gezonder leven” kun je bijvoorbeeld zeggen: “ik begin met drie keer per week een wandeling maken van 20 minuten.”
2. Herken je triggers
Wanneer val je terug in je oude patroon? Is het stress, vermoeidheid of een gevoel van verplichting? Als je weet wat je triggert, kun je er bewuster mee omgaan. Houd bijvoorbeeld een dagboek bij waarin je noteert wanneer je terugvalt in je oude patroon en welke emoties of situaties daaraan vooraf gingen. Dit helpt je om patronen te herkennen. Zodra je weet wat je triggert, kun je een alternatief plan bedenken. Als stress ervoor zorgt dat je ongezond eet, kun je van tevoren een gezondere optie klaarleggen. Ook helpt het om een pauze in te bouwen voordat je automatisch reageert op een trigger. Neem een moment om bewust adem te halen en te overwegen wat een andere, gezondere keuze zou zijn. Hoe vaker je dit doet, hoe gemakkelijker het wordt om bewust te kiezen in plaats van op de automatische piloot te reageren.
3. Kies voor één verandering tegelijk
Probeer niet alles in één keer te veranderen. Focus eerst op één gewoonte, en pas als die is ingesleten, pak je de volgende aan.
4. Wees mild voor jezelf
Terugvallen hoort erbij. Zie het niet als falen, maar als een leermoment. Sta stil bij wat er gebeurde, schrijf het op en probeer opnieuw.
5. Herinner jezelf aan je waarom
Waarom wil je deze verandering? Wat levert het je op? Schrijf dit op, hang de tekst op koelkast, zodat je jezelf eraan herinnert op moeilijke momenten.
6. Vraag om steun
Deel je plannen met mensen die je vertrouwt. Een steuntje in de rug of een stok achter de deur kan enorm helpen.
Jij kunt dit!
Oude patronen doorbreken is niet makkelijk, maar wél mogelijk. Ook ik ervaar dat terugvallen in oude gewoontes heel gemakkelijk gaat. Het is superlastig om telkens krachtig genoeg te zijn om diepgewortelde overtuigingen te doorbreken. Discipline, kleine doelen stellen en doorgaan helpen mij hierbij. Als het wel lukt, geeft het me een vrij gevoel en ervaar ik veel energie. Daarom zeg ik tegen jou: ‘Geef jezelf de tijd en wees geduldig. Elke stap die je zet, hoe klein ook, is een overwinning. Je hebt het in je om te veranderen en een leven te creëren waarin jij beter voor jezelf zorgt.’
Wil je hier verder mee aan de slag? Ik help je graag!
