Waarom het spannend is, maar je zoveel vrijheid geeft.

Ik zette vroeger een masker op om mijn onzekerheid te verbergen. Ik was het zat om stilletjes te zijn en ging doen alsof. Alsof ik zeker was van mezelf. Alsof ik altijd wist wat ik moest zeggen. Alsof ik overal thuishoorde. Maar diep van binnen voelde het niet zo. Het was een rol, en het kostte me bakken met energie.

Misschien herken je dat. Dat je je net iets anders voordoet dan je bent. Op werk, in sociale situaties, misschien zelfs bij vrienden of familie. Niet omdat je wilt liegen, maar omdat je bang bent dat je niet ‘goed genoeg’ bent als je helemaal jezelf bent. Of misschien omdat je een gevoel probeert weg te drukken dat je niet wilt ervaren.

Waarom dragen we maskers?

We dragen maskers om verschillende redenen. Soms omdat we bang zijn voor de reactie van anderen, soms omdat we een emotie in onszelf niet willen voelen. Maskers kunnen ons het gevoel geven dat we controle hebben – over hoe anderen ons zien, maar ook over hoe we onszelf ervaren. Maar hoe langer je een masker draagt, hoe verder je van jezelf verwijderd raakt.

Op de lange termijn leidt dit tot spanning en stress. Wanneer je voortdurend je ware gevoelens onderdrukt, kost dat energie. Dit gaat zich opstapelen. Het voortdurend aanpassen, het doen alsof alles goed gaat en het vermijden van moeilijke emoties zorgen ervoor dat je nooit écht tot rust komt. De mentale belasting groeit en kan zich fysiek uiten in vermoeidheid, concentratieproblemen en uiteindelijk uitputting.

Emoties die we maskeren en waarom

We zetten een masker op omdat we bang zijn gekwetst te worden als mensen ons afwijzen om wat we écht voelen. Eerst is er een emotie – verdriet, boosheid, angst of schaamte – en omdat we die niet willen tonen, verbergen we hem achter een rol die ons beschermt. We willen niet dat anderen zien hoe we ons écht voelen, uit angst dat het ons zwak of onaantrekkelijk maakt. Maar hoe langer we emoties wegduwen, hoe harder ze blijven sudderen en energie vreten.

• Angst → Je doet stoer of onverschillig, zodat je jezelf niet hoeft toe te geven dat je bang bent.

• Boosheid → Je slikt je woede in en zet een vriendelijke glimlach op, terwijl je eigenlijk geïrriteerd of gefrustreerd bent.

• Verdriet → Je lacht het weg of blijft doorgaan, omdat je bang bent dat iemand je tranen ziet.

Hoe vrij zou het voelen als je je emoties mag tonen en je dus kwetsbaar mag opstellen zonder dat je bang hoeft te zijn voor afwijzing? Wanneer je niet langer je energie verspilt aan het verbergen van je ware gevoelens, ontstaat er ruimte. Ruimte om te zijn wie je bent, zonder de constante druk om iets op te houden wat niet echt is.

Waarom is het spannend om je masker af te zetten?

Niet alleen in je persoonlijke leven, maar ook op de werkvloer spelen maskers een grote rol. Hoe vaak doe je alsof je de werkdruk aankan, terwijl je eigenlijk op je tandvlees loopt? Hoe vaak zeg je ‘alles gaat goed’, terwijl je je overweldigd voelt door alle taken en afspraken die je nog hebt te doen?

In veel werkomgevingen wordt kwetsbaarheid nog steeds gezien als een risico, terwijl het juist essentieel is voor duurzame inzetbaarheid.

Mensen die voortdurend een rol spelen en niet open durven zijn over hun grenzen, lopen een groter risico op burn-out. Werkstress ontstaat niet alleen door te veel taken, maar ook door het onderdrukken van je eigen behoeften en gevoelens. Als je jezelf toestaat eerlijk te zijn over wat je aankan, kun je beter je grenzen bewaken en op tijd ingrijpen voordat stress je opbreekt.

De echte reden waarom het moeilijk is, heeft te maken met onze behoefte aan acceptatie en de angst voor onze eigen gevoelens. We willen ergens bij horen, niet buitengesloten worden. En we willen ons niet overweldigd voelen door emoties die we niet gewend zijn toe te laten.

💭 “Wat als mensen me niet leuk vinden zoals ik echt ben?”
💭 “Wat als ik laat zien dat ik ergens onzeker over ben, ben ik dan zwak?”
💭 “Wat als ik stop met pleasen en mensen teleurstel?”
💭 “Wat als ik verdriet toelaat en het me overspoelt?”
💭 “Wat als ik stop met altijd sterk zijn, wie ben ik dan nog wel?”

Die gedachten zorgen ervoor dat we in een rol blijven hangen, zelfs als dat ons uitput. Maar ondertussen hunkeren we naar echtheid. Naar connecties waarin je niet hoeft te ‘doen alsof’. Naar mensen die je zien voor wie je bent – en niet alleen voor hoe je je voordoet.

Hoe zet je je masker af?

Het hoeft niet in één keer. Je hoeft niet direct álles bloot te geven. Kleine stappen maken al een groot verschil:

1. Word je bewust van wat je onderdrukt

Elke keer dat je een masker opzet, onderdruk je iets. Vraag jezelf af: Wat wil ik nu niet voelen? Misschien is het angst, verdriet of boosheid. Vaak herkennen we niet eens dat we het wegstoppen, omdat we het zo gewend zijn. Maar zodra je jezelf deze vraag stelt, geef je jezelf de kans om eerlijk te zijn over wat er speelt.

2. Oefen met het toelaten van emoties

Je hoeft niet meteen in een gesprek je diepste gevoelens te delen. Begin klein, door emoties toe te laten op momenten dat je alleen bent. Sta jezelf toe om te voelen wat je normaal wegdrukt. Hoor je jezelf denken: “Ik moet me sterk houden” of “Dit mag ik niet voelen”? Vervang die gedachte eens door: “Ik mag dit voelen en het gaat vanzelf weer voorbij.”

3. Oefen met eerlijk zijn

Durf eens te zeggen: “Ik weet het even niet” of “Dit voelt spannend voor me”. Het klinkt simpel, maar eerlijk zijn over wat je voelt, helpt je om minder afhankelijk te zijn van je masker.

4. Wees selectief met wie je oefent

Je masker afzetten betekent niet dat je je hele ziel en zaligheid meteen op tafel moet gooien. Begin bij mensen die je vertrouwt en kijk hoe het voelt om stukje bij beetje meer van jezelf te laten zien.

5. Accepteer dat niet iedereen het zal begrijpen

Sommige mensen zullen verrast of ongemakkelijk reageren als je ineens eerlijker wordt over wat je denkt of voelt. Dat is oké. Niet iedereen hoeft je te begrijpen, zolang jij maar steeds meer in lijn komt met wie je echt bent.

6. Ervaar de vrijheid

Hoe meer je je masker afzet, hoe lichter je je voelt. Geen constante druk meer om ‘het goed te doen’. Geen angst om door de mand te vallen. Gewoon jij. En dat is genoeg.

Ik weet nog hoe spannend het voor mij was om die eerste stap te zetten. Om niet langer te doen alsof, maar gewoon te zijn. Maar weet je? Hoe meer ik mezelf liet zien, hoe meer ik merkte dat mensen me dáárdoor juist meer waardeerden. Echt contact ontstaat niet door perfectie, maar door echtheid.

🎭 Wat zou er veranderen als jij je masker wat vaker afzet?

Liefs van Karian

(aangesloten coach bij Bel Je Coach)

Meer informatie over mijn praktijk: Lumiant

• Voor coaching bij stress en burn-out
• Voor begeleiding van leidinggevenden en teams
• Voor organisatieadvies